نوبت قدرت گیری مردم است آن هم پس از دول انقلاب
تاریخ انتشار: ۱۲ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۰۳۷۹۰۰
چهل و پنج سال پیش مردم ایران در یک همه پرسی سراسری به "جمهوری اسلامی" رای دادند. جمهوری اسلامی به اسم، تازگی داشت به رسم نه. پرسش از نسبت میان جمهوریت و اسلامیت، عمری دراز دارد. از مشروطه تا کنون.
قانون اساسی مشروطه پاسخی به این سوال بود. جمهوریت را در کانون نشاندند و اسلامیت منحصر شد به اینکه شماری از فقها، بر قوانین نظارت کنند تا ناقض شریعت نباشند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
نکته جالب توجه آن بود این دو تصمیم به ظاهر ناسازگار، یک نتیجه مشترک داشتند: در هر دو یک ساختار متمرکز قدرت شکل گرفت که نه توجهی به ملاحظات جمهوریت داشت نه اسلامیت. یک اراده خودمختار سیاسی دائرمدار امور عمومی شد. مشکل کجا بود؟
مشکل این بود و هست که «جمهور» یک فرض ناموجود بود. نشانی در عالم واقع نداشت. مردمان عصر مشروطه هنوز از وضع رعیت بیرون نیامده بودند. مردمان دوران انقلاب نیز توده بی‌شکل شهر و روستا بودند که هنوز درکی از خود فردی و جمعی‌شان به منزله شهروندان آزاد نداشتند.
نظرورزان سیاسی هم در دوران مشروطه و هم در انقلاب سال 1357 به فرم حکومت نظر داشتند. چندانکه گویی مردم به منزله جمع فعلیت یافته سیاسی و آگاه، در صحنه حاضرند تنها منتظرند جایگاه مطلوب‌شان را در عرصه سیاست پیدا کنند. جمهوری در میان نبود. نظم‌یابی سیاسی بدون حضور و قدرت واقعی مردم، لاجرم به یک سازمان متمرکز و خودمختار سیاسی می‌انجامد. چگونه ممکن است به مردمی که وجود ندارند، سهمی در ساختار قدرت داد؟
پرسش از نسبت میان جمهوریت و اسلامیت هنوز هم پیش روی ماست. اگر متولیان نظام به سمت حذف جمهوریت پیش می‌روند مخالفین‌شان نیز به حذف اسلامیت فکر می‌کنند. هر دو غافلند. پرسش بزرگ صحنه سیاسی ما هنوز هم اندیشیدن به رابطه میان جمهوریت و اسلامیت است.
مردم چگونه فعلیت سیاسی پیدا می‌کنند تا طرح مساله جمهوریت موضوعیت پیدا کند؟ این پرسش بزرگی است که کمتر به آن اندیشیده‌ایم. میراث فکری در دوران پیش از انقلاب، در صنوف متعدد به ویژه اسلامی و ناسیونالیستی با دغدغه هویتی شکل گرفته است.. تلاش می‌کنند توده پراکنده را ذیل نام ایرانیت یا اسلامیت همبسته کنند. توده همبسته شده ذیل نام‌های ایدئولوژیک، مردم نیستند شمار کثیر مردمان تبعیت پذیرند. شرط اول و بنیادی تکوین و تولد مردم و متعاقب آن جمهور، پذیرش فردیت به مثابه شهروند مسئول است. از یکسو لازم است فرد حیثیتی مستقل از نام‌ها و صفات و هویت‌ها پیدا کند و از سوی دیگر، فرد باید احساس مسئولیت جمعی و سیاسی داشته باشد.
خوشبخانه تحولات چهار دهه اخیر به نحو شگرفی بسترهای ظهور فردیت را فراهم ساخته. آنچه کمتر مشاهده می‌شود احساس مسئولیت جمعی و سیاسی است. ما با کاستی فرد دگرخواه مواجهیم.
برای آنکه به شکل‌گیری مردم و فعلیت سیاسی آنها می‌اندیشد، نام‌ها و هویت‌ها و مواریث اسلامی و ایرانی، از زاویه دیگری موضوعیت پیدا می‌کنند: اسلامیت یا ایرانیت چه کمکی به استقلال فردی، خردورزی و همزمان احساس مسئولیت جمعی می‌کنند؟
کدام اسلام یا ایرانیت می‌تواند به جای همبستگی‌های مبتنی بر تبلیغات و فشار هنجاری، فردیت را تصدیق کند و همزمان حس تعاون و دگرخواهی برانگیزد؟ برای خلق جمهور، هر کس به سهم خود باید مدد کند. همه مواریث تاریخی و فرهنگی در این شمارند. این بار در پاسخ به نسبت میان جمهوریت و اسلامیت، باید به قاعده هرم اجتماع سیاسی اندیشید نه راس آن.
*عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی
بیشتر بخوانید:
جز آرزوی مرگ یکدیگر را در سر نمی‌پروریم فیلمبردار آن مادر، خود یک قربانی است محمد جواد کاشی: حماس هم سرکوب شود، حماس دیگری متولد می‌شود / زورآور هر چه تجهیزات جنگی قدرتمند داشته باشد، ضعیف است سویه زنانه انقلاب محمد جواد کاشی: حماس هم سرکوب شود، حماس دیگری متولد می‌شود / زورآور هر چه تجهیزات جنگی قدرتمند داشته باشد، ضعیف است216216
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1889706منبع: خبرآنلاین
کلیدواژه: ایران مشروطه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران میان جمهوریت و اسلامیت
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۰۳۷۹۰۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پاسداران خود را در راه امنیت مردم فدا می‌کنند
به گزارش خبرنگار مهر، سردار سید قاسم قریشی پیش از ظهر دوشنبه در آئین گرامیداشت هفته عقیدتی سیاسی و تجلیل از مربیان سپاه و بسیج استان چهارمحال و بختیاری با گرامیداشت یاد و خاطره علامه شهید مرتضی مطهری و مقام معلم و هفته عقیدتی سیاسی در سپاه و بسیج، گفت: نگاه پاسداران در انجام رسالت پاسداری به پیمانی که با خدا بسته‌اند تا جان و هستی خود را در راه امنیت مردم فدا کنند.
وی افزود: انقلاب اسلامی ما الگویش امام حسین علیه السلام و پاسداران و بسیجیان ما هم مولایش امیرالمؤمنین حضرت علی علیه السلام است و به همین دلیل پاسداری از انقلاب و اسلام ناب محمدی دارای تقدس ا ست.
جانشین ریاست سازمان بسیج مستضعفین با مقایسه پیشرفت‌های اساسی در حوزه‌های مختلف علم و فن آوری، سلول‌های بنیادی، قدرت دفاعی و بازدارندگی، سدسازی و داروسازی، پزشکی و سلامت، و …، اظهار کرد: دلایل افتخار به سپاه و بسیج و نیروهای مسلح جمهوری اسلامی در دو رکن مهم شامل؛ توان دفاعی مادی و معنوی است. از وابستگی مطلق در تسلیحات نظامی قبل از انقلاب به جایی رسیده‌ایم که ما را تحریم می‌کنند تا به کشورهای دیگر موشک و پهپاد نفروشیم.
سردار قریشی، تصریح کرد: نقش اعتقاد راسخ و معنویت برخاسته از دین عامل مهم در توان دفاعی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران است.
سپاه و بسیج بر پایه معنویت بنا شده است
فرمانده سپاه حضرت قمربنی هاشم علیه السلام نیز در این همایش با اشاره به فراگیر شدن بُعد معنویت در اقصی نقاط دنیا، اظهار کرد: شاخص‌های زندگی سیاسی و معنوی شهید مطهری یکی از الگوهای ما به شمار می‌روند.
سردار علی محمد اکبری افزود: سپاه و بسیج بر پایه معنویت و اصول توکل به خدا، توسل به ائمه و ولایتمداری و ولایت پذیری بنا شده‌اند.
شایان ذکر است؛ حجت الاسلام والمسلمین سیدامان الله حسینی صدر هم با گرامیداشت هفته عقیدتی سیاسی و سالروز شهادت علامه مرتضی مطهری گفت: تقویت مبانی اعتقادی و سیاسی از تأکیدات امامین انقلاب به آحاد جامعه بویژه نیروهای مسلح و پاسداران و بسیجیان است.
مسئول نمایندگی ولی فقیه در سپاه حضرت قمربنی هاشم علیه السلام افزود: سند تحول مجموعه نمایندگی ولی فقیه در سپاه و بسیج ابلاغ شده و در دستور کار قرار گرفته است.
به گزارش خبرنگار مهر؛ پخش کلیپ از عملکرد مجموعه عقیدتی سیاسی سپاه استان و تجلیل از مربیان عقیدتی، سیاسی، آموزش نظامی، بهداشت و سلامت، قرآن و… از برنامه‌های این همایش در مجتمع لاله شهرکرد بود که با تقدیر از مربیان پیشکسوت پایان یافت.
کد خبر 6092031
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور